Kiedy w 1917 roku Marcel Duchamp pokazał światu swój pisuar, zrozumiano, że na scenie artystycznej zachodzą duże zmiany. Dziś sztuka i przedmioty codziennego użytku często idą w parze. To połączenie można spotkać nawet w najmniej oczywistych miejscach, np. w toalecie.
Design dość późno uznano za sztukę. Problemem była użyteczność. Rzeczy, które z reguły codziennie używamy, nie mogą mieć żadnej wartości artystycznej. „Fontanna” Duchampa zrewolucjonizowała to myślenie. Za francuskim artystą poszli inni, którzy z przedmiotów dnia codziennego tworzyli przedmioty wybitne, wynosząc je do rangi sztuki, jak choćby Andy Warhol. Nadal jednak design nazywamy wzornictwem przemysłowym lub sztuką komercyjną, aby wyraźnie oddzielić „prawdziwą” sztukę od tej, z którą mamy do czynienia na co dzień.
W swojej książce „Język rzeczy”, dyrektor Design Museum w Londynie Deyan Sudjic pisze, że obecnie popularne wzornictwo przemysłowe traktuje się jako niedorozwinięte dziecko brandingu – „(…) cała kategoria przedmiotów, które można postrzegać jako sztukę, jest uznawana przez niektórych strażników czystości kultury za nadrzędną wobec kategorii przedmiotów projektowanych przede wszystkim po to, by były użyteczne” (Wydawnictwo Karakter, Kraków 2013).
Dla nas użyteczność to przede wszystkim łatwość obsługi. Designerskie rzeczy bywają często kłopotliwe w tym aspekcie.
Toaleta miejscem kontemplacji sztuki? Designerskie szczotki do WC na piedestale
W czasach współczesnych design traktujemy jako sposób na posiadanie oryginalnego przedmiotu, wyróżniającego się na tle innych, masowych produktów. Wzornictwo uczy nas patrzeć na przedmioty codziennego użytku inaczej niż na zwykłą rzecz. Nawet prosty produkt, będący w tym wypadku zwykłą „szczotką do kibla”, może wyglądać oryginalnie i nieprzeciętnie. Dla ludzi, którzy przykładają większą wagę do użyteczności, designerskie szczotki do WC stają się jedynie zwykłą fanaberią. Inni ceniąc sobie trendy, modę oraz nietuzinkowe wzory tworzą z toalet istne muzea lub galerie sztuki nowoczesnej.
Nic dziwnego, że nawet najwybitniejsi projektanci chcą odcisnąć piętno w takich miejscach. Powstają więc oryginalnie akcesoria, przypominające często inne naturalne przedmioty czy artefakty.
Jeden z najciekawszych projektantów, Philippe Starck, również stworzył swoją szczotkę do klozetu. Przypomina ona miecz, którą można schować do pojemnika niczym do pochwy. Francuz nazwał go Excaliburem, nawiązując tym samym do walki mieczem, tym razem z brudem i nieczystościami ludzkimi. Przedmiot jest bardzo prosty i praktyczny, ale jednocześnie prezentuje wyszukane wzornictwo, charakterystyczne dla francuskiego artysty.
Zwykła szczotka klozetowa staje się więc ważnym elementem aranżacji toalety czy łazienki. Nawet mały szczegół w bardzo osobistej przestrzeni dodaje jej kolorytu, jest odzwierciedleniem charakteru właściciela domu. To też sprawia, że w takich miejscach czujemy się zwyczajnie odprężeni. Designerskie szczotki do WC mogą tu zrobić wielką różnicę. Można przecież urozmaicić sobie przestrzeń, do której i tak musimy chodzić.
Zdjęcie główne: Robert Sławiński/ dokumentacja własna
Świetne azulejos 🙂